Đầy bụng buồn nôn: Nguyên nhân là gì và có nguy hiểm không?

• Thông tin
• Bài viết mới

Ths. Bs Thái Việt Nguyên

Với nhiều năm kinh nghiệm làm việc tại Khoa Nội Soi Tiêu Hóa Bệnh viện Nguyễn Tri Phương Thành phố Hồ Chí Minh. Ths. BSNT Thái Việt Nguyên đã trực tiếp tiếp xúc với nhiều ca bệnh tiêu hóa. Điều này đã giúp Bác sĩ củng cố thêm kinh nghiệm khám lâm sàng và chỉ định “đúng và đủ” các cận lâm sàng, hỗ trợ chẩn đoán chính xác bệnh lý tiêu hóa của bệnh nhân.

Bài viết mới của Ths. Bs Thái Việt Nguyên (see all)

• Chụp CT (CT scan) là gì? Chụp CT có nguy hiểm không? - 20/02/2024
• Chụp MRI (cộng hưởng từ) là gì? Khi nào cần thực hiện? - 19/02/2024
• Siêu âm Doppler là gì? Siêu âm Doppler bao nhiêu tiền? - 16/02/2024

Đầy bụng buồn nôn là tình trạng thường gặp ở nhiều người, có thể là dấu hiệu cảnh báo một số bệnh lý liên quan đến tiêu hóa. Để biết được nguyên nhân gây đầy bụng, buồn nôn, Cô chú, anh chị nên đi thăm khám tại bác sĩ để được tư vấn và có biện pháp điều trị phù hợp, nhằm hạn chế biến chứng nguy hiểm.

Trong bài viết dưới đây, endoclinic.vn sẽ tổng hợp và gửi đến Cô chú, anh chị các thông tin về nguyên nhân gây đầy bụng, buồn nôn và cách khắc phục hiệu quả. Mời Cô Chú, Anh Chị cùng theo dõi!

Các thông tin trong bài viết này chỉ mang tính chất tham khảo, không thể sử dụng thay thế được chẩn đoán bệnh từ các bác sĩ có chuyên môn. Do đó, Cô Chú, Anh Chị nên đến thăm khám tại các cơ sở y tế để được chẩn đoán bệnh lý chính xác nhất.

Nguyên nhân gây đầy bụng, buồn nôn

Đầy bụng kèm theo buồn nôn là hai triệu chứng thường xảy ra chung với nhau. Thông thường, hai triêụ chứng này thường sẽ thuyên giảm và tự hết theo thời gian.

Tuy nhiên, nếu các triệu chứng này kéo dài không hết có thể là dấu hiệu cảnh báo các bệnh lý về đường tiêu hóa như trào ngược dạ dày – thực quản (GERD), ngộ độc thực phẩm, bệnh lý ruột mạn tính (IBD), viêm ruột thừa, hội chứng ruột kích thích,…

Các nguyên nhân gây đầy bụng, buồn nôn là:

• Ngộ độc thực phẩm
• Trào ngược dạ dày thực quản
• Liệt dạ dày
• Viêm dạ dày ruột
• Táo bón
• Hội chứng ruột kích thích (IBS)
• Bệnh lý ruột mạn tính (IBD)
• Viêm ruột thừa
• Viêm đại tràng
• Viêm túi thừa
• Tắc ruột

Ngộ độc thực phẩm

Nguyên nhân gây đầy bụng và buồn nôn có thể bắt nguồn từ ngộ độc thực phẩm. Không những vậy, bệnh nhân còn có các triệu chứng như tiêu chảy, đau đầu, sốt,…

Nguyên nhân gây ngộ độc thực phẩm là do người bệnh sử dụng thực phẩm hoặc đồ uống không hợp vệ sinh, có nhiễm các loại vi sinh vật gây hại hoặc có chứa các tác nhân gây độc đến hệ tiêu hóa.

Trào ngược dạ dày thực quản

Trào ngược dạ dày – thực quản (Gastroesophageal Reflux Disease – GERD) là tình trạng dịch axit trào ngược từ dạ dày lên thực quản, gây kích ứng niêm mạc thực quản. Khi bị trào ngược dạ dày – thực quản, người bệnh có cảm giác đầy bụng buồn nôn, đau bụng trên rốn, ợ trớ, ợ nóng, nuốt đau, nuốt khó, đau thượng vị,… Nguyên nhân của tình trạng này có thể do cơ thắt thực quản dưới (LES) không đóng kín, khiến thức ăn và dịch vị dạ dày trào ngược lên thực quản.

Liệt dạ dày

Liệt dạ dày (Gastroparesis hay stomach paralysis) được định nghĩa là tình trạng dạ dày không thể thực hiện hoặc đình trệ việc đẩy thức ăn xuống ruột mà không có bất kỳ sự tắc nghẽn cơ học nào. Các triệu chứng thường gặp bao gồm buồn nôn, nôn, đi kèm với đầy hơi, ăn nhanh no và đau vùng thượng vị.

Nguyên nhân gây liệt dạ dày hiện nay vẫn chưa rõ và được cho rằng đó là sự kết hợp giữa rất nhiều yếu tố liên quan. Liệt dạ dày nếu không được điều trị có thể dẫn đến suy dinh dưỡng, tắc dạ dày do bã thức ăn và hội chứng Mallory Weiss vì nôn ói,…

Viêm dạ dày ruột

Viêm dạ dày ruột (Gastroenteritis) là hiện tượng niêm mạc dạ dày và ruột bị kích thích và viêm. Người bị viêm dạ dày ruột thường xuất hiện các triệu chứng như đau bụng, đầy bụng, buồn nôn, đau đầu, sốt, tiêu chảy,… Nguyên nhân gây ra bệnh có thể do người bệnh tiêu thụ thực phẩm, nước uống bị ô nhiễm hoặc sử dụng chung vật dụng ăn uống (muỗng đũa) hoặc dùng chung thức ăn với người mang mầm bệnh.

Táo bón

Táo bón (Constipation) là tình trạng đi ngoài không thường xuyên hoặc gặp khó khăn khi đi ngoài kéo dài trong vài tuần hoặc lâu hơn. Táo bón thường gây ra các triệu chứng như đi ngoài ít hơn 3 lần/tuần, phân cứng, có cảm giác chưa tống hết phân ra ngoài,… Bên cạnh đó, táo bón làm phân bị ứ đọng lại trong đường ruột lâu ngày có thể dẫn đến đầy bụng, buồn nôn.

Hội chứng ruột kích thích (IBS)

Hội chứng ruột kích thích (Irritable Bowel Syndrome – IBS) là tình trạng rối loạn chức năng đường tiêu hóa mà không xuất hiện bất kỳ tổn thương thực thể nào. Hội chứng ruột kích thích gây ra các triệu chứng như đau bụng, đầy hơi, xuất hiện chất nhầy trong phân,… và đôi khi cũng có thể gây buồn nôn.

Bệnh lý ruột mạn tính (IBD)

Bệnh lý ruột mạn tính (Inflammatory Bowel Disease – IBD) bao gồm 2 bệnh là bệnh Crohn và bệnh viêm loét đại tràng. Đây là nhóm bệnh lý mạn tính, xảy ra trên toàn bộ ống tiêu hóa, khiến lớp niêm mạc bị viêm, sưng đỏ. Người bị bệnh lý ruột mạn tính có thể bị đầy bụng buồn nôn kèm theo các triệu chứng như tiêu chảy, xuất hiện máu ẩn trong phân, mệt mỏi, thiếu máu,…

Viêm ruột thừa

Viêm ruột thừa (Appendicitis) khởi phát từ tình trạng ruột thừa bị tắc nghẽn dẫn đến nhiễm trùng. Một số triệu chứng cảnh báo viêm ruột thừa có thể kể đến như đầy hơi, buồn nôn, đau nhói ở hố chậu phải hoặc cơn đau bắt đầu từ rốn di chuyển xuống bụng dưới bên phải, kèm theo nôn, chán ăn, sốt nhẹ,…

Viêm đại tràng

Viêm đại tràng (Colitis) là tình trạng viêm mạn tính gây tổn thương khu trú hoặc lan tỏa ở vùng niêm mạc đại tràng theo nhiều mức độ khác nhau. Tùy theo mức độ bệnh, các triệu chứng có thể là đầy hơi, buồn nôn, đau bụng, đi tiêu ra máu, sụt cân bất thường,… Nguyên nhân gây viêm đại tràng có thể từ việc lạm dụng các loại thuốc điều trị (thuốc kháng sinh,…), thói quen sinh hoạt không lành mạnh hoặc có thể từ các bệnh lý (bệnh Crohn,…).

Viêm túi thừa

Viêm túi thừa (Diverticulitis) là hiện tượng viêm do nhiễm trùng ở các túi thừa tại đại – trực tràng. Người mắc bệnh viêm túi thừa thông thường không biểu hiện triệu chứng nào, chỉ có thể được phát hiện trong quá trình nội soi đại tràng hoặc chẩn đoán hình ảnh.

Người bệnh viêm túi thừa cấp tính thường có biểu hiện sốt, đau hố chậu trái và thay đổi thói quen đi tiêu. Các triệu chứng như đầy bụng buồn nôn, nôn, táo bón,… cũng có khả năng xuất hiện. Các yếu tố thúc đẩy làm tăng nguy cơ viêm túi thừa có thể bao gồm: tuổi tác, béo phì, hút thuốc lá, có chế độ ăn uống nhiều mỡ động vật và ít chất xơ,…

Tắc ruột

Tắc ruột là tình trạng thức ăn hoặc chất lỏng bị tắc nghẽn ở ruột non hoặc ruột già (đại tràng). Người bị tắc ruột thường gặp các triệu chứng như đau quặn bụng từng cơn hoặc liên tục, buồn nôn và nôn. Ngoài ra, nếu người bệnh bị tắc ruột toàn phần có thể gây chứng táo bón, còn tắc ruột bán phần thì có thể bị tiêu chảy.

Nguyên nhân phổ biến gây tắc ruột bao gồm dính ruột sau phẫu thuật bụng, thoát vị, ung thư. Nếu tình trạng này không được giải quyết triệt để có thể dẫn tới hoạt tử ruột dẫn tới thủng ruột, nhiễm trùng khoang bụng,… ảnh hưởng đến tính mạng.

Các bệnh lý khác

Ngoài báo hiệu các bệnh lý đường tiêu hóa như trào ngược dạ dày – thực quản (GERD), viêm túi thừa, bệnh lý ruột mạn tính,…, đầy bụng, buồn nôn còn liên quan đến một số bệnh lý khác.

Các bệnh lý cũng có thể gây ra triệu chứng đầy bụng, buồn nôn như:

• Sỏi mật.
• Bệnh Giardia.
• Sự phát triển quá mức của vi khuẩn ở ruột non (SIBO).
• Xơ gan.
• Suy giảm chức năng tụy

Yếu tố nguy cơ gây đầy bụng và buồn nôn

Ngoài các nguyên nhân về bệnh lý, tình trạng đầy hơi và buồn nôn còn có thể do một vài yếu tố nguy cơ gây ra.

Các yếu tố nguy cơ gây đầy bụng và buồn nôn bao gồm:

• Thói quen ăn uống không khoa học: Thói quen ăn khối lượng thức ăn lớn, ăn quá nhanh, chế độ ăn nhiều tinh bột, muối,… có thể làm hệ tiêu hóa bị quá tải.
• Không dung nạp lactose, gluten: Là hiện tượng cơ thể không thể dung nạp và phân giải lactose và gluten. Từ đó, tình trạng này có thể gây ra đầy bụng, buồn nôn.
• Căng thẳng: Căng thẳng và lo lắng có thể ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa, cụ thể làm chậm nhu động ruột, dẫn đến cảm giác đầy hơi, buồn nôn và mệt mỏi.
• Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc có thể gây đầy hơi sau khi dùng như Aspirin, thuốc kháng axit, thuốc trị tiêu chảy, thuốc giảm đau opioid hay vitamin tổng hợp,… Với triệu chứng buồn nôn, có thể xảy ra sau khi dùng thuốc kháng sinh, thuốc điều trị ung thư (hóa trị),…
• Mang thai: Ba tháng đầu thai kỳ thường hay xuất hiện triệu chứng buồn nôn và đầy hơi.

Đầy bụng buồn nôn có nguy hiểm không?

Triệu chứng đầy hơi và buồn nôn xuất phát từ nhiều nguyên nhân. Thông thường, triệu chứng có thể xuất hiện ngắn ngày và tự động khỏi, điều này thường không gây nguy hiểm.

Trong trường hợp các triệu chứng kéo dài, không thuyên giảm, điều này báo hiệu một số bệnh lý. Do đó, người bệnh cần điều trị sớm để tránh tình trạng bệnh chuyển biến nặng hơn và hạn chế tối đa các biến chứng.

Đầy bụng và buồn nôn khi nào cần thăm khám?

Đầy bụng, buồn nôn là các triệu chứng khá phổ biến và có thể sớm biến mất. Tuy nhiên, nếu tình trạng này kéo dài, đi kèm với nhiều triệu chứng khác và không có dấu hiệu thuyên giảm, người bệnh nên nhanh chóng đi thăm khám tại các cơ sở y tế (bệnh viện/phòng khám dạ dày, đại – trực tràng) uy tín để được điều trị phù hợp.

Các triệu chứng cảnh báo đi kèm với đầy bụng, buồn nôn cần lưu ý:

• Đau bụng dai dẳng hoặc dữ dội.
• Chán ăn, nhanh no.
• Chóng mặt.
• Có biểu hiện mất nước.
• Sụt cân không rõ nguyên nhân.

Chẩn đoán tình trạng đầy bụng, buồn nôn

Cô Bác, Anh Chị cần thăm khám để xác định triệu chứng đầy bụng buồn nôn khởi phát từ bệnh lý nào. Theo đó, Bác sĩ sẽ khám lâm sàng và chỉ định cận lâm sàng để chẩn đoán bệnh:

Thăm khám lâm sàng

Bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám và đặt một số câu hỏi xoay quanh tình trạng đầy bụng buồn nôn như là tần suất xảy ra triệu chứng và các triệu chứng đi kèm khác để có cái nhìn tổng quát về tình trạng bệnh nhân. Sau đó, Bác sĩ sẽ đưa ra chẩn đoán ban đầu và có thể yêu cầu thực hiện một số xét nghiệm cận lâm sàng để có kết quả chính xác hơn.

Cận lâm sàng

Các phương pháp cận lâm sàng chẩn đoán nguyên nhân buồn nôn, đầy bụng bao gồm:

• Nội soi: Đây là kỹ thuật sử dụng một dây soi có gắn camera đưa vào bên trong dạ dày hoặc đại tràng của bệnh nhân để quan sát tình trạng ống tiêu hóa. Nội soi đóng vai trò hữu ích trong việc chẩn đoán nhiều loại bệnh lý về ống tiêu hóa. Với nội soi dạ dày, dây soi sẽ được đưa vào từ miệng, còn nội soi đại – trực tràng sẽ đưa dây soi vào từ hậu môn.
• Xét nghiệm máu, nước tiểu, test hơi thở Hp: Đây là những xét nghiệm được thực hiện nhằm mục đích phát hiện các tình trạng nguy hiểm như xuất huyết tiêu hóa, thiếu máu,… Đồng thời, các xét nghiệm cũng dùng để chẩn đoán, phát hiện các dấu hiệu của tình trạng nhiễm vi khuẩn, virus.
• Chụp X-quang, chụp CT: Phương pháp chẩn đoán hình ảnh có thể được áp dụng cho những bệnh nhân mắc chứng táo bón, tiền sử phẫu thuật vùng bụng hoặc mắc các bệnh lý như bệnh Crohn, ung thư,…
• Siêu âm: Đây là phương pháp sử dụng sóng siêu âm để xây dựng hình ảnh cấu trúc bụng và các cơ quan bên trong. Nhờ đó Bác sĩ sẽ có thể quan sát tổng quát tình trạng ổ bụng và phát hiện các tổn thương hoặc dấu hiệu bất thường tại các cơ quan này.

Cách điều trị tình trạng đầy hơi buồn nôn

Tùy vào nguyên nhân gây bệnh và mức độ nghiêm trọng mà Bác sĩ sẽ cân nhắc chỉ định phương pháp điều trị phù hợp. Trong đó bao gồm sử dụng thuốc (với bệnh trào ngược dạ dày thực quản, bệnh lý ruột mạn tính,…) hoặc phẫu thuật (với trường hợp viêm ruột thừa, tắc ruột,…).

Khi triệu chứng đầy bụng, buồn nôn kéo dài không dứt hoặc trở nên tồi tệ, người bệnh nên đi thăm khám để được Bác sĩ tư vấn và biết chính xác cách điều trị.

Cách giảm đầy bụng buồn nôn tại nhà

Các triệu chứng đầy bụng, buồn nôn có thể ở dạng nhẹ và tự khỏi sau một vài ngày. Người bệnh có thể áp dụng một số phương pháp tự điều trị tại nhà để hỗ trợ làm giảm triệu chứng.

Một số cách giảm đầy bụng buồn nôn tại nhà:

• Xây dựng thói quen ăn uống tốt cho sức khỏe: Thói quen ăn chậm nhai kỹ, chia nhỏ bữa ăn, áp dụng chế độ ăn ít FODMAPs giúp hệ tiêu hóa hoạt động ổn định hơn.
• Uống nhiều nước, chất điện giải: Hỗ trợ quá trình tiêu hóa diễn ra thuận lợi hơn.
• Giảm bớt căng thẳng: Nghỉ ngơi hợp lý và hạn chế căng thẳng tốt cho sức khỏe hệ tiêu hóa.
• Giảm hút thuốc lá và rượu bia: Hạn chế hút thuốc lá và uống rượu bia giúp giảm tình trạng ợ nóng.

Cô Bác, Anh Chị cần lưu ý rằng các thông tin được đề cập chỉ mang tính chất tham khảo. Trường hợp bị đầy bụng, buồn nôn không có dấu hiệu thuyên giảm kèm theo các dấu hiệu bất thường kể trên, bệnh nhân cần thăm khám để tìm ra nguyên nhân và điều trị bệnh kịp thời. Để nhận được kết quả chẩn đoán chính xác, người bệnh nên lựa chọn địa chỉ thăm khám uy tín có đội ngũ Bác sĩ giỏi, giàu kinh nghiệm.

endoclinic.vn – Trung tâm hiếm hoi chuyên sâu chẩn đoán và điều trị bệnh tiêu hóa

endoclinic.vn sở hữu đội ngũ Bác sĩ giỏi chuyên môn, dày dặn kinh nghiệm với kỹ thuật nội soi thành thạo, đảm bảo an toàn, đạt chuẩn quốc tế. Không chỉ vậy, trung tâm nội soi dạ dày còn đầu tư hệ thống máy móc hiện đại như: dây soi có camera với độ phóng đại 100 – 135 lần, chế độ nhuộm ảo (NBI), màn hình độ phân giải 4K hỗ trợ Bác sĩ chẩn đoán các tổn thương chính xác.

Đặc biệt, endoclinic.vn áp dụng phương pháp Nội Soi Không Đau (Nội Soi Tiền Mê) chẩn đoán nguyên nhân gây bệnh chính xác lên tới 90% – 95%.

Sau khi đã tìm ra nguyên nhân gây bệnh, Bác sĩ sẽ lên phác đồ điều trị theo Guideline và kê thuốc Brand-name theo từng trường hợp cụ thể, đảm bảo quá trình điều trị tối ưu, rút ngắn thời gian phục hồi.

endoclinic.vn đảm bảo mang đến cho Quý Khách trải nghiệm khám bệnh tiết kiệm thời gian, thuận lợi (mở cửa từ 6 giờ sáng) cùng với chi phí rõ ràng, minh bạch.

>> Cô Chú, Anh Chị có thể gọi Hotline 0939 01 01 01 hoặc ĐẶT HẸN qua website để các trợ lý Bác sĩ liên hệ xác nhận lịch thăm khám sức khỏe tiêu hóa cùng endoclinic.vn.

Câu hỏi thường gặp

Tài liệu tham khảo: